Lokale wortel-pompoentaart

Beetje uitdagend maand, februari, qua seizoensgroenten dan. ‘Alleen maar knollen en kolen’, verzucht menigeen. Ik hou wel van al die robuuste wintergroenten. En als je ze een beetje anders klaarmaakt dan verveelt het niet. Zo maakte ik deze maand een salade met zoetzure koolraap, knolselderijsteaks, spruitjeshummus een taart van rode biet en een van wortel/pompoen. Het recept van de rode bieten taart/cake plaatste ik al eerder hier. De wortel/pompoen was een nieuw recept, gebaseerd op de Worteltaart uit Het Kookboek van Ottolenghi. Ik bakte ‘m als plaatcake, ter gelegenheid van de opening van het duurzaamheidscentrum in Deventer op 8 februari j.l.
Ik stond daar op een marktje, samen met Erik, streekkruidenier de Gouden Pompoen, onze lokale boeren te promoten.

Hoe maak je nu een lekkere, luchtige taart/cake van harde wintergroenten als wortel en pompoen? Zonder ze zelfs vooraf te koken?
In de eerste plaats gebruik je natuurlijk goede, biologische en in dit geval, lokale ingredienten. De wortel en pompoen hoeven alleen gewassen en kunnen, ontdaan van harde pitten, met schil en al geraspt. Voor een luchtig gebak gebruik je liefst bloem in plaats van meel. Zowel Tuinderij Haverkamp als tegenwoordig BD boerderij de Oosterwaarde leveren meel en bloem van eigen graan! Neem verse eieren, klop het eiwit op en spatel dit voorzichtig door het beslag voor extra luchtigheid. Om niet al teveel eieren te gebruiken, vervang ik een deel door gebroken lijnzaad en water. Tenslotte de smaak: ik gebruik oerzoet (gemaakt van ongeraffineerd gedroogd suikerrietsap) ipv kristalsuiker. Oerzoet smaakt door de nog aanwezige mineralen een beetje zoutig. Dat doet het goed bij de pompoen. We voegen er wat stevige (koek)kruiden, verse gember en citroensap aan toe voor een heerlijk geurende wintercake.

Voor degene die wat minder uit de losse pols koken, hieronder de hoeveelheden en bereidingswijze.
Verwarm de oven op 170C, bekleed een taartvorm of bakblik met bakpapier.

• Splits 3 eieren: roer de eierdooiers los met een vork, klop de eiwitten stijf met een snufje zout. (1 ei kun je vervangen door 1 el gebroken lijnzaad te laten wellen met een beetje water);
• Klop 200 ml zonnebloemolie met 200 gram oerzoet (of kristalsuiker) 1 minuut met de mixer, voeg er al kloppend de eidooiers aan toe;
• Meng met 135 gr grof geraspte wortel of pompoen (of een mengsel); 100 gr gehakte (wal)noten (of 50 gr. noten en 50 gr kokos) en 160 gr gezeefde bloem met 1 tl bakpoeder, 1 tl koekruiden en 1/2 tl verse geraspte gember (evt wat citroensap)
• Spatel voorzichtig het eitwitschuim door het beslag, niet te lang, het is niet erg als er nog schuim zichtbaar is;
• Giet het beslag in de vorm en bak in ongeveer 1 uur gaar. Laat in de vorm afkoelen.

Eventueel kun je de taart/cake nog afmaken met een topping van verse roomkaas met poedersuiker en een beetje honing.
(foto markt van Paul van Moerkerken)

Kettingkoken

Na #meiplasticvrij lanceert de zero waste chef alweer een nieuwe uitdaging: 14 days to Zero Food Waste oftewel in 14 dagen minder voedsel-verspillen. Het goede nieuws: ik doe het allemaal al (en met veel plezier). Het leuke aan dit soort challenges is om er een beetje een sport van te maken.

Mijn absolute favoriet is nr 1 ‘ koken met restjes’ of wel kettingkoken: elke dag de restjes van gisteren verwerken in een nieuw gerecht. Ik dacht dat kettingkoken uitgevonden was door Velt-collega  Leentje Speybroeck maar ik kwam het begrip ook tegen bij Dorien Knockaert op haar blog Jonge sla. Het blijkt al decennia een begrip en er zijn zelfs hele boeken over geschreven zoals ‘ An everlasting meal, cooking with economy and grace’ van Tamar Adler. Wat een prachtige titel! En deze is weer geinspireerd door M. F. K. Fisher’s ‘How to Cook a Wolf’ uit 1942. Geen kookboek maar ‘a guide to living happily even in trying times’. Kettingkoken is meer dan restjes verwerken. Het is iets nieuws creeeren en liefdevol omgaan met je producten omdat het te waardevol is om te verspillen! Bovendien vormt het restje weer de inspiratie voor het volgende gerecht.

Hoe gaat dat dan in z’n werk en doe ik dat zelf dan ook altijd? Nou, nee. Zo toog ik afgelopen maandag (2e Pinksterdag) naar de supermarkt want ik had ‘geen tijd/zin’ om te koken en had ‘niks in huis’. Ik kocht zo’n linzensoep. Soms is dat best te pruimen, hoor. Dit was echter een ongelofelijk gore, zoute smurrie waar ik enorm chagerijnig van werd. Biologisch, dat wel, maar in zo’n zak die bij het rest afval moet. -en ik stond ook nog eens 20 minuten in de rij omdat de pin automaat het niet deed-. Geen fijne ervaring maar wel inspiratie om de volgende dag zelf linzensoep te maken. Want linzen en kruiden heb ik altijd wel in huis. En ik had nog wat geredde worteltjes en wat rimpelige aardappels en ergens nog wel een uitje. Daar maakte ik met een handomdraai een mega pan linzensoep van:

• Maak de groenten schoon: van de uien en wortelschillen maak je, met wat tuinkruiden en andere groentenresten  een bouillon: in een apart pannetje opzetten met (koud) water en ongeveer 20-30 min tegen de kook aan laten trekken;
• Fruit de uien in een beetje olie met (liefst versgemalen) kruiden als gember, koriander, kurkuma, peper en paprika/chilipoeder. Doe de in blokjes gesneden aardappel en wortel erbij en bak mee totdat het zacht is.
• Spoel rode of bruine linzen af onder de kraan en voeg toe aan de pan -rode linzen gaan helemaal fijn koken, bruine linzen blijven wat meer in vorm-. Een restje peulvruchten uit de vriezer kan er natuurlijk ook in.
• Zet een vergiet of grote zeef op de pan en schep de ondertussen gemaakte bouillon erbij totdat de linzen zo’n 2 cm onder staan. Gewoon water kan ook. Breng de boel weer aan de kook en laat dan nog even doorpruttelen totdat de linzen gaar zijn. Dat kan met rode linzen al met 10-15 minuten het geval zijn.

Terwijl de soep pruttelt, en de heerlijk geuren door je huis trekken, kun je ondertussen wat verse kruiden snijden om de soep af te maken: peterselie of selderij is allebei heel lekker.

• Proef de soep: doe er wat zout bij, een scheutje citroensap, iets meer pit (chilipoeder bijvoorbeeld) of juist een zoetje (wat kaneel, een scheutje appeldiksap) totdat je het helemaal lekker vind. Is de soep te dik geworden dan gaat er nog wat bouillon bij. -de rest van de bouillon kun je goed bewaren in koelkast of vriezer- Je kunt de soep pureren of juist niet. Vlak voor het serveren doe je de verse kruiden erbij. Heb je een pittige soep, dan is een dot kwark of dikke yoghurt erin erg lekker.

Kijk dit is soep waar je tenminste gelukkig van wordt. En de restjes? Oh, daar maak je vegetarische pastasaus van, of een broodsmeersel of een linzenpuree, verwerk je in muffins of de volgende soepvariant. De mogelijkheden zijn heerlijk en eindeloos.

Vind je bovenstaande ingewikkeld maar wil je wel leren kettingkoken? Mail dan naar keetmee@gmail.com voor de eerstvolgende kookworkshop. Of maak mij gelukkig en kom je maaltijd afhalen op Vegavrijdag in de Zandweerd, Deventer. Bestel via thuisafgehaald, thuiskok (k)eetmee, postcode 7412.

(Wortel)spaghetti met (knolselderij) carbonara

Het is de nationale week zonder vlees, mocht het u ontgaan zijn. Ook de reguliere supermarkten liggen vol met aanbiedingen van vleesvervangers. Ik blijf het wel een beetje dubbel vinden want moet je vlees wel vervangen door iets wat er op lijkt? Dat leidt meestal tot teleurstelling en is ook niet perse nodig. Maar goed, makkelijk is het wel en voor veel mensen een goede gelegenheid om eens het een en ander te proberen. En wie weet doe je nog verrassende ontdekkingen. Gelukkig kent de week zonder vlees ook een hulplijn en helpcentrum op CS Utrecht en een stappenplan in het magazine om zelf je vega maaltje samen te stellen. Deze lijkt op de vegachecklist van de Groene Kookacademie die ik zelf altijd gebruik:

Stap 1 Groenten in de hoofdrol (50% van je bord): let op seizoen, kleur en vorm
Stap 2 Kies een graan/koolhydraat (20%): bv pasta, brood of rijst
Stap 3 Kies een eiwitproduct (20%): dat kan zijn plantaardig (peulvruchten, tofu/tempeh, noten/zaden) en/of dierlijk eiwit (ei, zuivel) en bij voorkeur een combinatie hiervan.
Stap 4 Kies een vet (5%) voor de smaak en verzadiging
Stap 5 Smaakmakers (5%): kruiden en specerijen, met name de 5de smaak umami zorgt voor een hartige toets in vegetarische gerechten.
en tenslotte Stap 6: kook met aandacht en plezier!

Het volgende recept komt van de hippe vegetarier foodblog van Isabel Boerdam, de intiatiefnemer van de week zonder vlees. Oorspronkelijk maak je pasta carbonara  door de hete pasta te mengen met  ei/slagroom mengsel, kaas en nog eens uitgebakken spekjes. Deze knolselderij / wortel variant is niet alleen vegetarisch maar ook nog eens zonder koolhydraten en heeft niks meer met het origineel te maken.  🙂 Wel heel lekkere combi van gladde,romige groentensaus met crunch.

Wortelspaghetti: simpel zat, de wintervariant van de courgette spaghetti. Om het zelf te maken heb je een spiralizer nodig of een ander werktuig om sliertjes te maken. Tot mijn verbijstering ook kant en klaar te koop in de supermarkt. Je kunt de wortel kort blancheren of meekoken met de saus.

Carbonara: Maak knolselderij schoon en snij in stukken. Kook gaar in een mengsel van groentenbouillon en slagroom (ong 15 min of totdat de knolselderij uit elkaar gevallen is) pureer tot een hele gladde saus (voeg eventueel nog wat vocht toe  tot juiste dikte). Maak op smaak met peper , zout en verse kleingesneden salie blaadjes.

Maak het gerecht af met uitgebakken vegetarische speckjes of gebruik gebakken uitjes als vegetarische vleesvervanger vervanger.

Aangezien het gerecht alleen uit groenten bestaat, serveer je dit als bijgerecht. Voor een uitgebalanceerde vegetarische maaltijd gebruik je volkoren pasta ipv wortel of voeg je een andere graan toe en gebruik je een vleesvervanger of een  andere eiwitcomponent.

Rode kool salade

Vega Vrijdag Kerstspecial rode kool salade

Dat is natuurlijk heerlijk uitpakken: zo’n mooi opgemaakte schaal met rode kool salade. Prachtig gegarneerd met stukjes sinaasappel, dadels, wortel en sesamzaadjes. De truc is de rode kool ragfijn te snijden en te mengen met een dressing van:

• verse gemberwortel, rode wijnazijn, ahornsiroop (of ander zoetmiddel), een snufje kaneel, peper/zout, sinaasappelrasp en -sap

Warm de sinaasappelsap in een pannetje en laat zachtjes trekken met bovenstaande kruiden. Giet vervolgens je de nog warme dressing over de fijngesneden rode kool en wortel. Laat het een flink tijdje marineren. De kool wordt nu zacht en de smaken trekken dan goed in.

Ook dit is een recept van http://www.groenekookacademie.nl

 

Sinterklaas koek

Of nu ja, wanneer je het ook wilt eten. Alles met speculaas kruiden noemen we nu eenmaal ‘sinterklaas’ en nog wat. Het grote voordeel van deze koek is dat het, net als bananenbrood, zo veelzijdig is. Je kunt het op alle mogelijke momenten van de dag eten: als tussendoortje, ontbijt, lunch, bijgerecht en als toetje. Het is zowel zoet als hartig en heel voedzaam. En je kunt er allerlei restjes in kwijt.

In deze variant gebruiken we gekookte haver (maar gebruik gerust rijst of een andere volle graansoort) wortel (pastinaak mag ook) en als zoetmiddel diksap en pruimen (of abrikozen, dadels, afijn…). Hiervan maken we een dikke koek die niet knapperig is, in de oven. Dit recept is genoeg voor 1 bakplaat.

• Meng 2 mokken gekookte haver met een blikje kokosmelk (400 ml) en breng langzaam aan de kook. Snij ondertussen de pruimen (ong een halve mok) aan stukjes en voeg toe. Laat even koken, roer af en toe en zet het vuur dan uit.
• Rasp een grote wortel. Klop 2 eieren los. Meng dit door het haver/kokos mengsel samen met 4 eetlepels diksap, 1/2 eetlepel speculaaskruiden en een snuf zout. Voeg ongeveer 100 gram rijstmeel toe en roer alles goed door elkaar.
• Verwarm de oven voor op 180C
• Bekleed een bakplaat met bakpapier en spatel het mengsel erop.
• Bak de koek in ongeveer 30-40 minuten goudbruin

Laat de koek op een rooster afkoelen en snij dan in stukken. Besmeer eventueel met een sausje van crème fraîche, honing en kardemom naar smaak.

 Dit recept is van llse Beurskens-van den Bosch. Zij is natuurvoedingskundige en schrijft oa elke week een een recept voor de website ‘AntroVista’ (www.antrovista.nl).

 

 

(Turkse) linzensoep

We hebben de wortel, we hebben de ui, we hebben de prei en de selderij en voila de basis voor de soep is gelegd. Voeg daar nog wat vergeten groenten aan toe en een druilerige zomermiddag en we kunnen aan de slag.

• Eerst alle groenten grondig boenen en schoonmaken. Van het groentenafval maken we een groentebouillon: gewoon alles opzetten met koud water en wat kruiden toevoegen als peperkorrel, laurier, koriander zaad en een stuk kombu als je dat hebt. Geen zout. Check ook nog even je keukenkastjes, koelkast en/of tuin voor toevoegingen als: verse kruiden (ja ook munt en steeltjes van peterselie), gember, steeltjes van champignons, appelschillen, dadel etc.
• In een pan met dikke bodem bakken we achtereen volgende de ui, knoflook, wortel, prei en evt andere groenten. Dat kan in wat olie maar ook zonder: als de groenten dreigen aan te bakken voeg je er telkens een beetje bouillon aan toe en roer je het los.
• Kruiden meebakken: gemalen koriander, gember, komijn, mosterdzaad, kaneel en peper/zout (of een kant en klaar mengsel als ras el hanout;
• Nu de (rode) linzen erbij doen en de (gezeefde) bouillon totdat alles ruim onderstaat. Zachtjes laten koken totdat de linzen gaar zijn en de smaken goed gemengd. In de Turkse variant voeg je nog wat tomatenblokjes toe.
• Haal de pan van het vuur en pureer de soep met de staafmixer, verdun eventueel als het te dik is. Proef of de soep goed op smaak is.
• Serveer met een klodder dikke yoghurt, koriander of peterselie erop en een schijfje citroen erbij.
• 

 

Van wortel tot loof

Is er een groente die je eigenlijk niet in z’n geheel kunt eten? Sinds ik erachter kwam dat snijbiet loof van bietjes, en dus ook eetbaar is, is het volume aan eetbare delen van mijn groentepakket en moestuin behoorlijk uitgebreid. Stronken van bloemkool of broccoli, daar maken we soep of groentesaus van. Van schillen van de uien en steeltjes van kruiden (en heel veel ander groenteafval) trekken we heerlijke bouillon. Zelfs het blad van bloemkool en de (jonge) peulen van tuinbonen kun je als groente verwerken. Eigenlijk het enige wat ik zo kan bedenken wat echt niet eetbaar en zelfs giftig is, is loof van aardappelen en andere nachtschadeplanten.

Wortel-kokos cappucino

Ai, ai, ai dat was weer een heerlijk dagje koken bij de Groene Kookacademie vandaag. Mooie gerechtjes voor op het (kerst?) buffet met prachtige namen als bietendroom, noten medaillons en chili-tonka mousse.

Ik maakte vandaag de wortel-kokos cappuccino: ook leuk als voorgerechtje. Het recept is voldoende voor 4 à 5 kopjes.

Iets hutspotterigs

Soms moet je er even op gewezen worden dat iets een probleem is. ‘Om te voorkomen dat hutspot te nat wordt, kun je het beste de wortel en uien apart koken.’ Ojee, ja dat is ook zo, fijn dat u het even zegt. Maar als je dat doet is het dan nog wel hutspot? ‘Vervang de aardappel door witte bonen en pastinaken zodat de hutspot niet zo papperig wordt’, zegt Wikipedia (ook al). Nou, van schrik doe ik het allebei: